Lavash, gamburger, hot-dog, shish kabob, chips... Bu tez tayyorlanadigan taomlar hozir ko‘pchilik yoshlarning sevimli taomiga aylangan. Ammo bu mahsulotlar bozori foydadan ko'ra ko'proq zarar keltiradi desak xato bo'lmaydi.
Jumladan, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti joriy yilda semirishni inson hayotiga tahdid soluvchi beshtalik qatoridan joy oldi va buni “tezkor ovqat” iste’moli ortishi bilan izohladi.
Xo'sh, tez ovqatlanishning sog'liq uchun qanday foydalari bor? Ular qanday kasalliklarga olib kelishi mumkin?
– Ko‘plab kasalliklarning sababi to‘yib ovqatlanmaslik ekanligini yaxshi bilamiz, – deydi oliy toifali shifokor Hilola Jamilova. - Jigar, o't pufagi, oshqozon-ichak trakti, qon tomirlari, endokrin tizim kasalliklari ko'pincha to'yib ovqatlanmaslik asoratlari bilan izohlanadi.
Masalan, ortiqcha vazn tufayli ichki organlarning disfunktsiyasi kuzatiladi. Yurak qonni quyishda, jigar zaharli moddalardan tozalashda, ichki sekretsiya bezlari esa tanani kerakli miqdorda gormonlar bilan ta’minlashda kurashadi. Natijada, semirish bir qator surunkali kasalliklarni keltirib chiqaradi..
Chunki "tez ovqat" tarkibida juda ko'p to'yingan va trans yog'lar mavjud. Bu semirishni keltirib chiqaradigan asosiy omillardan biridir. Chunki organizmdan to'yingan va trans yog'larni to'liq olib tashlash juda qiyin jarayon. Ba'zi manbalarga ko'ra, bu kamida 2 yil davom etadi.
Bundan tashqari, tez tayyorlanadigan taomlarning ko'pchiligi kaloriyalarda juda yuqori. O'rtacha vaznli erkaklarga taxminan 2500 Kkal, ayollarga esa 2000 Kkal kerakligini hisobga olsak, "tez ovqatlanish" tarkibidagi ortiqcha uglevodlar tanada to'planib, kilogramm ortishiga olib keladi.
Bundan tashqari, tuz tez-tez tez ovqat tayyorlashda ishlatiladi. Biroq, jismonan sog'lom odam uchun o'rtacha kunlik tuz miqdori 5 grammni tashkil qiladi.
Xuddi shunday, tez ovqat bilan iste'mol qilinadigan gazlangan suvlar va soslardagi ortiqcha shakar diabetning asosiy sabablaridan biridir.
Boshqa tomondan, avstraliyalik olimlar tomonidan olib borilgan tadqiqotda tez tayyorlanadigan taomlar va undan kelib chiqadigan semirish miya kasalliklarini, xususan, aqliy zaiflikni keltirib chiqarishi isbotlangan..
O‘ylaymizki, bularning barchasi tez ovqatlanishga o‘rganib qolgan yoshlardan ogohlikni talab qiladi.
